Gömük kaninlerin tek taraflı ya da çift taraflı gömük kalabilir, burun tamamında tamamen horizontal konumlu olarak gömük kalabileceği gibi değişik derecelerde daha sürmeye müsait açılarda gömük kalabilirler. Yazımızın başlığına basit ibaresi koymamızın sebebi daha sık karşılan damak tarafında ( palatinal konumlu) konumu çok yatay olmayan, nispeten iyi açılı gömük köpek dişlerini kastettim için . Yoksa her gömük köpek dişinin ortodontik olarak sürdürülmesi belirli bir deneyim, iyi bir hasta işbirliği, biomekanik ve ortodontik kurallara tam bir bağlılık gerektirir.

Köpek dişleri neden bazen sürmezler? Neden gömük kalırlar?

            Maksiller kaninin palatinalde gömülü kalmasının sebebi bilinmemektedir. Diş oluşumu sırasında bazı nedenlerle sürme yönü palatinaya doğru yönlenir. Erüpsiyonun bu dönüşü olduğunda,dişin sürebilmesine rağmen genellikle çapraz  pozisyonlanır. Süt dişlerinin erken kaybı, parmak emme gibi kötü alışkanlıklar, diş çevresi kist vb oluşumlar, bazı konjenital hastalıklar, kalıtımsal nedenler sayılabilir.

            Gömülü kalma şiddetine bağlı olarak ikiye ayrılır: Basit ve Kompleks

            Basit palatal gömülü kalmada diş damağa doğru dönmüştür ve çene kemiği içinde derinde değildir, ve kanin  tepesi yandaki dişin mine sement sınırının yakınındadır. Kompleks palatal gömülü kalma kaninin oklüzal düzleme göre horizontal olarak pozisyonlandığını ve kanin cusp tepesinin komşu dişlerin orta-apikal kısımlarında lokalize olduğunu tanımlar. Bu dişleri sürdürmek ve tedavi etmek için stratejiler farklıdır.

Preoperatif Ortodonti

            Palatinalde gömülü kaninlerin üzerinin açılma zamanı dişin pozisyonuna bağlıdır. Diş palatinalde derinde konumlanmadığı ve alveolar ridge yakınında konumlandığında (basit) ortodontik tedaviye başlamadan önce dişin üzerinin açılması avantajlı olabilir. Eğer kronun ve kökün oryantasyonu yandaki dişler ile benzerse ve kaninin üzeri daha önce açıldı ise genellikle parsiyel olarak damakta sürer. Bu erüpsiyon paterni avantajlıdır çünkü diş kronu palatinal gingiva boyunca sürüklenmeden laterale hareket ettirilebilir. Eğer kanin damağın tepesine yakın gömülü kalmış (kompleks) ise erkenden üzerinin açılması tavsiye edilmez. Bu durumda yumuşak doku muhtemelen kron üzerine ilerleyecek ve ikinci cerrahi girişim gerekecektir.

            Bazı hastalarda, süt kanin halen mevcuttur. Daimi kaninin üzeri açıldığında süt kaninin çekilmesi genellikle avantajlıdır. Bu yolla, tek bir cerrahi prosedür gerekir.

            Tedavinin preoperatif ortodontik fazı sırasında daimi kanin için gerekli yer açılmalıdır. Çoğu kaninin genişliği 7.5-8 mm.dir. Klinisyen kontralateral kanini de rehber olarak kullanabilir. Eğer her iki kanin de gömülü ise dişin genişliği ile ilgili radyografik değerlendirme mutlaka yapılmalıdır. Radyografta distorsiyon varsa daimi kaninin genişliği sürmüş 1. premoların boyutuna göre rölatif olarak tahmin edilebilir. Daimi kaninler genellikle 1.premolarlardan 1-1.5 mm daha geniştir. Yeterli interproksimal yer sağlandıktan sonra hasta cerrahi için hazırdır.

Cerrahi

            Palatinalde gömülü dişin üzerinin açılması için iki farklı teknik kullanılabilir.

Preortodontik Uncovering Teknik

            Basit palatal gömülülük  erken uncovering teknik ile ortodontik apareyler yerleştirilmeden tedavi edilebilir. Bu dişlerin erken dönemde üzeri açıldığında ve bu şekilde bırakıldığında ortodontik hareketi kolaylaştıracak daha istenen bir pozisyonda sürerler.

            Teknik flep kaldırılmasını ve dişin koronal yüzeyinden tüm kemiğin uzaklaştırılmasını gerektirir. Süt kaninler mevcutsa bu aşamada çekilir. Tam kalınlık palatal flep premolardan orta hatta kadar kaldırılır . Küret veya cerrahi ront frezler çevreleyen kemiği kaldırarak gömülü dişi lokalize etmek için kullanılır. Periferden folikül kürete edilir. Flep kapatılmadan önce, dişin üzerini örten kısım açılır böylece flep suture edildikten sonra dişin üzeri kapanmamış olur. Dişin minesinin üzerine pat yerleştirilir ve palatal flebin yüzeyi ile aynı seviyede şekillendirilir. Palatinayı kapatan bir stent yapılabilir böylece patın yerinde kaldığından emin olunur , bu stent aynı zamanda postoperatif rahatsızlığı ve kanamayı da minimalize eder.

            Pat (dressing) 7-10 gün içinde çıkarılır ve hastanın klorhexidin-pamuk ile o bölgeyi temizlemesi istenir. Daha derinde gömülü dişlerde bölgenin bu randevuda küretle degranüle edilmesi ve patnın diğer hafta için tekrar yerleştirilmesi gerekebilir. Gömülü dişin etrafındaki marjinler 4-6 haftada epitelize olacaktır. Diş kendi kendine sürmeye başlar ve ortodontist tarafından belirlenen uygun zamana kadar braketsiz bırakılabilir.

            Gömülü kanin dişin sürdürülmesinde sabit ortodontik braketler, apareyler , invisalign şeffaf plakları gibi şeffaf plak sistemleri ya da sabit hareketli kombin sistemler tercih edilebilir.

 

Kaynak ; McNamara